امام جواد با نصب وکیلهایی در مناطق مختلف جهان اسلام، با شیعیان در ارتباط بود، اینکه چرا وی به صورت مستقیم با شیعیان در ارتباط نبود و از وکیل استفاده می‌کرد چند علت داشت، یکی اینکه امام تحت کنترل و مراقبت شدید دستگاه حاکم بود، دیگر اینکه حضرت می‌خواست برای امر غیبت زمینه سازی کند.
امام در سرزمینهای اسلامی وکیل یا وکیلهای جداگانه‌ای داشت از جمله در بغداد، کوفه، اهواز، بصره، همدان، قم، ری، سیستان و بُست.[۳۲]
همچنین ارتباط شیعیان با امام، از طریق نامه نگاری نیز بود (ر.ک: توقیع). بسیاری از معارف و مطالبی که از آن حضرت باقی مانده، در نامه‌های وی به شیعیان مندرج است[۳۳] شیعیان در نامه هایشان سؤالات خود را، که بیشتر در مسائل فقهی بود، طرح می‌کردند و امام به آنان پاسخ می‌داد. در اغلب موارد نام و نشان کسی که امام به او نامه نوشته، مشخص است.[۳۴] در مواردی هم نویسنده نامه مشخص نیست.[۳۵]
در موسوعه الامام الجواد،[۳۶] به جز پدر و پسر امام، نام و نشان ۶۳ تن از افرادی که حضرت با آنان مکاتبه داشته، از مجموع منابع حدیثی و رجالی گرد آمده است، البته برخی از نامه‌ها در پاسخ به گروهی از شیعیان نگاشته شده است.[۳۷]
حضرت جواد چندین نامه به کارگزاران خود در شهرهای مختلف همانند همدان و بُست نوشت و برخی از شیعیان ایران نیز به دیدار امام در مدینه رفتند، این‌ها علاوه بر دیدار‌های است که در ایام حج بین امام و شیعیان صورت می‌گرفت.[۳۸]
اين مطلب درفهرست عناوين مطالب-رديف: ارتباط امام جواد (ع) با شیعیان
